De ‘moderne’ koptelefoon is uitgevonden door Nathaniel Baldwin. Hij maakte de eerste koptelefoon aan zijn keukentafel met huis tuin en keuken apparatuur in 1910.

Waar een koptelefoon van een telefooncentrale nog genoeg had aan 75 ohm had de uitvinding van Baldwin 2000 ohm nodig om de elektrogolven van een draadloze radio om te zetten in geluid.

Deze koptelefoon werkte door middel van Elektromagnetische luidsprekers waarmee elektrische signalen worden omgezet in geluid. Hierbij wordt een veranderlijk magnetisch veld opgewekt, in tegenstelling tot bij een elektrodynamische luidspreker, waar het magnetisch veld constant is. Dit principe wordt bij luidsprekers vrijwel niet meer toegepast, maar nog wel bij telefoons.

1910: Baldwin vindt de moderne koptelefoon uit en verkoopt zijn uitvinding aan het leger.

1939: De eerste dynamische koptelefoons worden op de markt gebracht door Beyerdynamic.

1958: De koptelefoon veranderde in de jaren 50 niet heel veel. Het geluid echter wel. John C Koss had een bedrijf genaamd Koss Corperation die stereo geluid naar een koptelefoon haalde.

Je hoorde het geluid nu links en rechts.

1979: Sony brengt de 'Walkman' uit en de Electret Koptelefoon wordt uitgevonden.

Koptelefoons worden steeds compacter, de originele Baldwin versie woog namelijk bijna een halve kilo. Ook valt het ontwerp nu om de oren heen zodat de buitenwereld goed afgesloten wordt.

1989: Dr Amar Bose introduceert de eerste geluid reducerende koptelefoons.

Nadat hij tijdens een vlucht in 1978 koptelefoons wilde uitproberen kwam hij er achter dat andere passagiers steeds boven het geluid uit kwamen.

2001: Met de introductie van de Apple iPod kwamen nu de oordopjes naar voren. Deze zaten er namelijk standaard bij

2008: Beats by Dr Dre worden geïntroduceerd en maken koptelefoons vervolgens weer populair.

In de professionele sector worden koptelefoons in meerdere disciplines gebruikt, waaronder bij live optredens van DJ’s, Sound Engineers voor het monitoren van signaal bronnen in de radiostudios. Het wordt ook door Radio DJ’s en artiesten gebruikt om zichzelf en in het geval van artiesten de muziek te horen, zonder akoestische feedback in de microfoon. Ook bij het mix proces van muziek wordt vaak een koptelefoon gebruikt.

Een groot voordeel van een koptelefoon is dat de (slechte) akoestiek van een ruimte wordt buitengesloten. En zeker met moderne koptelefoons wordt veel achtergrond geluid weggedrukt. Bovendien veroorzaak je zelf ook geen overlast.

Een ander voordeel is dat koptelefoons details kunnen blootleggen die op speakers niet te horen zijn, zoals kleine foutjes, ruisjes of andere onvolkomenheden. Zelfs in professionele studio’s is het een goede gewoonte om met koptelefoon de final mix te controleren. Ook hebben goede koptelefoons een (zeer) rechte frequentieweergave.

Met de uitvindingen van de portable computers heeft het de deur geopend voor artiesten, met in het bijzonder DJ’s, om on the road the mixen en te produceren met koptelefoon, omdat ze niet altijd toegang hebben tot studio monitors.

Het nadeel van het mixen met koptelefoons is dat Koptelefoons zoveel detaillering geven, dat je geneigd bent om subtiele ingrediënten in de mix te zacht te zetten, zoals bijvoorbeeld galm en delay. Zodra je dezelfde mix op speakers draait, zul je merken dat het geheel te droog is.

Op koptelefoon heb je de neiging om in de mix de leadzang (of instrumentale leads) te zacht te zetten.

De panning van instrumenten lijkt op een koptelefoon al snel overdreven. Je bent dus geneigd om instrumenten minder extreem in het spectrum te zetten dan je op speakers zou doen. Dit leidt gemakkelijk tot een smallere mix.

Koptelefoons zijn minder comfortabel om lang te dragen en ook let je minder op je omgeving wat tot irritatie kan leiden en zelfs gevaarlijke situaties in het verkeer en dergelijke.

• Sam de Laat
• Sebastian Reynaert
• Eric Schuster