Differences
This shows you the differences between two versions of the page.
| Both sides previous revision Previous revision Next revision | Previous revision | ||
|
timeline:1963_mellotron3 [2018/05/21 18:45] Jochem van Iterson |
timeline:1963_mellotron3 [2022/10/26 15:55] (current) |
||
|---|---|---|---|
| Line 1: | Line 1: | ||
| - | ====== Inleiding ====== | + | ====== De Mellotron versie 3 ====== |
| + | ===== Inleiding ===== | ||
| De mellotron is een elektromechanisch toetsinstrument, vooral bekend door de Beatles. | De mellotron is een elektromechanisch toetsinstrument, vooral bekend door de Beatles. | ||
| - | ====== Geschiedenis en ontstaan ====== | + | ===== Geschiedenis en ontstaan ===== |
| Aan het einde van de jaren ‘40 vond Harry Chamberlin de Model 100 Rhythmate uit. Dit is de voorvader van alle samplers en drumcomputers. Dit was een machine met opgenomen loops van drums. Veel meer dan die drumpatronen afspelen deed de Rhytmate niet. Er zat een volumeknop op, een afspeelsnelheid/pitch control knop, en een ingebouwde amp met een jack- input voor een extern instrument. | Aan het einde van de jaren ‘40 vond Harry Chamberlin de Model 100 Rhythmate uit. Dit is de voorvader van alle samplers en drumcomputers. Dit was een machine met opgenomen loops van drums. Veel meer dan die drumpatronen afspelen deed de Rhytmate niet. Er zat een volumeknop op, een afspeelsnelheid/pitch control knop, en een ingebouwde amp met een jack- input voor een extern instrument. | ||
| Line 41: | Line 42: | ||
| In mei 2007, 20 jaar nadat de productie van de Mellotron stopte, heeft Streetly Electronics een nieuw model uitgebracht, de M4000. Dit instrument is het eerste instrument in 40 jaar dat cyclische tapes gebruikt, zoals in de Mark I, II en M300 modellen. | In mei 2007, 20 jaar nadat de productie van de Mellotron stopte, heeft Streetly Electronics een nieuw model uitgebracht, de M4000. Dit instrument is het eerste instrument in 40 jaar dat cyclische tapes gebruikt, zoals in de Mark I, II en M300 modellen. | ||
| - | ====== Werking ====== | + | ===== Werking ===== |
| De Mellotron is een elektromechanisch toetsenbord instrument. Ook is het polyfonisch wat betekent dat je meerdere toetsen tegelijk kunt spelen. Het is eigenlijk een soort sampler die samples afspeelt op tape. Als een toets wordt ingedrukt, wordt er een stuk tape die verbonden is met die toets tegen een playback head geduwd, net zoals een tape recorder. Terwijl de toets ingedrukt blijft, wordt de tape over dit playback head heen getrokken, waardoor een geluid wordt afgespeeld. Als de toets daarna los wordt gelaten, trekt een veer met een gewichtje de tape snel terug naar z’n originele positie. Er was zelfs al een soort velocity; als je een toets harder indrukt, wordt de tape harder tegen het playback head geduwd waardoor er een harder geluid ontstaat. Dit betekent dus ook dat je terwijl je je toets ingedrukt houdt nog hard of zachter kan drukken. Dit is eigenlijk after touch. | De Mellotron is een elektromechanisch toetsenbord instrument. Ook is het polyfonisch wat betekent dat je meerdere toetsen tegelijk kunt spelen. Het is eigenlijk een soort sampler die samples afspeelt op tape. Als een toets wordt ingedrukt, wordt er een stuk tape die verbonden is met die toets tegen een playback head geduwd, net zoals een tape recorder. Terwijl de toets ingedrukt blijft, wordt de tape over dit playback head heen getrokken, waardoor een geluid wordt afgespeeld. Als de toets daarna los wordt gelaten, trekt een veer met een gewichtje de tape snel terug naar z’n originele positie. Er was zelfs al een soort velocity; als je een toets harder indrukt, wordt de tape harder tegen het playback head geduwd waardoor er een harder geluid ontstaat. Dit betekent dus ook dat je terwijl je je toets ingedrukt houdt nog hard of zachter kan drukken. Dit is eigenlijk after touch. | ||
| + | |||
| Je kan dus meerdere verschillende geluiden uit de Mellotron krijgen. Bij een paar eerste modellen was het toetsenbord gesplitst in twee delen; het rhythm deel en het lead deel. In het ritme deel kan worden gekozen uit zes zogenoemde stations. Elk station heeft drie rhythm tracks en die fill tracks. Deze fill tracks kunnen samen gemixt worden. Dit is ook het geval in het lead deel. Zes stations met drie lead tracks en drie fill tracks, waarbij de fill tracks hier ook gemixt kunnen worden. In het midden van het instrument zit een stemknop waarmee je de toonhoogte en de snelheid mee kan veranderen. | Je kan dus meerdere verschillende geluiden uit de Mellotron krijgen. Bij een paar eerste modellen was het toetsenbord gesplitst in twee delen; het rhythm deel en het lead deel. In het ritme deel kan worden gekozen uit zes zogenoemde stations. Elk station heeft drie rhythm tracks en die fill tracks. Deze fill tracks kunnen samen gemixt worden. Dit is ook het geval in het lead deel. Zes stations met drie lead tracks en drie fill tracks, waarbij de fill tracks hier ook gemixt kunnen worden. In het midden van het instrument zit een stemknop waarmee je de toonhoogte en de snelheid mee kan veranderen. | ||
| + | |||
| Latere modellen hebben niet het concept van stations, maar maken gebruik van één simpele knop waarmee je een geluid kan kiezen. Als je andere geluiden wil in de Mellotron is dat eenvoudig gemaakt door het ontwerp van het frame waar de tapes in zitten. Deze is zo ontworpen dat je de tapes er gemakkelijk uit kan halen, waarna je dan een andere tape met een ander geluid er in kan stoppen. | Latere modellen hebben niet het concept van stations, maar maken gebruik van één simpele knop waarmee je een geluid kan kiezen. Als je andere geluiden wil in de Mellotron is dat eenvoudig gemaakt door het ontwerp van het frame waar de tapes in zitten. Deze is zo ontworpen dat je de tapes er gemakkelijk uit kan halen, waarna je dan een andere tape met een ander geluid er in kan stoppen. | ||
| + | |||
| De Mellotron was oorspronkelijk ontworpen om echte instrumenten na te bootsen met een toetsenbord. Maar als je een stuk tape heel vaak opnieuw afspeelt, heeft dat gevolgen op de toonhoogte en amplitude. Hierdoor zal een noot nooit precies hetzelfde klinken als deze meerdere keren wordt gespeeld. | De Mellotron was oorspronkelijk ontworpen om echte instrumenten na te bootsen met een toetsenbord. Maar als je een stuk tape heel vaak opnieuw afspeelt, heeft dat gevolgen op de toonhoogte en amplitude. Hierdoor zal een noot nooit precies hetzelfde klinken als deze meerdere keren wordt gespeeld. | ||
| + | |||
| Hierboven zie je goed dat op een later model (M400) een meer gesimplificeerd control panel is ontworpen. | Hierboven zie je goed dat op een later model (M400) een meer gesimplificeerd control panel is ontworpen. | ||
| + | |||
| Een ander feit over het geluid van dit instrument; de losse noten zijn los opgenomen zonder enig ijkpunt van intonatie. Dit levert dus het gevolg op dat een muzikant die een orchestrale setting is gewend, het raar is om dit instrument te spelen/horen. | Een ander feit over het geluid van dit instrument; de losse noten zijn los opgenomen zonder enig ijkpunt van intonatie. Dit levert dus het gevolg op dat een muzikant die een orchestrale setting is gewend, het raar is om dit instrument te spelen/horen. | ||
| + | |||
| De originele Mellotrons zijn ontworpen voor thuisgebruik of in clubs, maar niet voor tours waarbij de instrumenten veel verplaatst moeten worden. Zelfs de latere M400, die was ontworpen om zo verplaatsbaar mogelijk te zijn, woog nog steeds meer dan 55 kg. | De originele Mellotrons zijn ontworpen voor thuisgebruik of in clubs, maar niet voor tours waarbij de instrumenten veel verplaatst moeten worden. Zelfs de latere M400, die was ontworpen om zo verplaatsbaar mogelijk te zijn, woog nog steeds meer dan 55 kg. | ||
| + | |||
| Er waren ook veel nadelen aan dit prachtige instrument. Eén daarvan was dat de Mellotrons al snel worden aangetast door rook, temperatuurverschillen en luchtvochtigheid. Het verplaatsen van koude opslag ruimtes naar warme podia (door stage lampen) kan er al voor zorgen dat de tapes uitrekken en blijven plakken. Ook als je te veel toetsen tegelijk indrukt, zorgt dat ervoor dat de motor het niet goed bij kan houden waardoor de tapes iets langzamer speelt. Dit zorgt ervoor dat die noten een beetje gedetuned klinken. Als een Mellotron een lange tijd niet bespeelt is, moet je niet gelijk gaan spelen, omdat de tapes gemagnetiseerd kunnen zijn en de tapes gaan dan kapot als je meteen begint met spelen. | Er waren ook veel nadelen aan dit prachtige instrument. Eén daarvan was dat de Mellotrons al snel worden aangetast door rook, temperatuurverschillen en luchtvochtigheid. Het verplaatsen van koude opslag ruimtes naar warme podia (door stage lampen) kan er al voor zorgen dat de tapes uitrekken en blijven plakken. Ook als je te veel toetsen tegelijk indrukt, zorgt dat ervoor dat de motor het niet goed bij kan houden waardoor de tapes iets langzamer speelt. Dit zorgt ervoor dat die noten een beetje gedetuned klinken. Als een Mellotron een lange tijd niet bespeelt is, moet je niet gelijk gaan spelen, omdat de tapes gemagnetiseerd kunnen zijn en de tapes gaan dan kapot als je meteen begint met spelen. | ||
| - | ====== Verschillende modellen en concurrentie ====== | ||
| - | Hieronder een lijst van de verschillende originele Mellotron modellen. | ||
| + | ===== Verschillende modellen en concurrentie ===== | ||
| + | Hieronder een lijst van de verschillende originele Mellotron modellen. | ||
| * Mk I (1963) | * Mk I (1963) | ||
| * Mk II (1964) | * Mk II (1964) | ||
| Line 71: | Line 79: | ||
| Ondanks het unieke instrument dat de Mellotron is had het ook concurrentie. Onder andere van instrumenten als de Mattel Optigan. Deze maakte gebruik van een optische schijf om geluid te genereren in plaats van tapes. Later deed de Vako Orchestron dit met hetzelfde principe. Toch genereerden deze instrumenten niet meer populariteit dan de Mellotron. | Ondanks het unieke instrument dat de Mellotron is had het ook concurrentie. Onder andere van instrumenten als de Mattel Optigan. Deze maakte gebruik van een optische schijf om geluid te genereren in plaats van tapes. Later deed de Vako Orchestron dit met hetzelfde principe. Toch genereerden deze instrumenten niet meer populariteit dan de Mellotron. | ||
| - | ====== Gebruik in muziek ====== | + | ===== Gebruik in muziek ===== |
| De eerste echte relevante gebruiker van de Mellotron was Geoff Unwin. Hij werd door Robinson ingehuurd voor de promotie van de Mellotron Mk 2. Deze promotie heeft zich voltrokken in de vorm van radio en tv verschijningen. Onder andere deze promotiestunt heeft ertoe geleid dat een aantal bekende mensen een mellotron aan het begin van de jaren zestig aanschaften. Onder deze mensen bevonden zich prinses Margaret van Groot-Brittannië, koning Hussein van Jordanië en Peter Sellers (acteur, comedian). Dit is dus nog niet echt gebruik in stukken waar de mellotron als eigen authentiek instrument in geschreven is. Eerst was het ook een thuis-instrument, zoals je indertijd ook thuis-orgels had. | De eerste echte relevante gebruiker van de Mellotron was Geoff Unwin. Hij werd door Robinson ingehuurd voor de promotie van de Mellotron Mk 2. Deze promotie heeft zich voltrokken in de vorm van radio en tv verschijningen. Onder andere deze promotiestunt heeft ertoe geleid dat een aantal bekende mensen een mellotron aan het begin van de jaren zestig aanschaften. Onder deze mensen bevonden zich prinses Margaret van Groot-Brittannië, koning Hussein van Jordanië en Peter Sellers (acteur, comedian). Dit is dus nog niet echt gebruik in stukken waar de mellotron als eigen authentiek instrument in geschreven is. Eerst was het ook een thuis-instrument, zoals je indertijd ook thuis-orgels had. | ||
| Line 83: | Line 91: | ||
| Andere bekende bands en artiesten die de Mellotron gebruikt hebben zijn onder andere: | Andere bekende bands en artiesten die de Mellotron gebruikt hebben zijn onder andere: | ||
| - | * Unordered List ItemLed Zeppelin (Kashmir) | + | * Led Zeppelin (Kashmir) |
| * The Bee Gees (Every Christian Lion Hearted Man Will Show You) | * The Bee Gees (Every Christian Lion Hearted Man Will Show You) | ||
| * The Rolling Stones (2000 Light Years from Home) | * The Rolling Stones (2000 Light Years from Home) | ||
| Line 89: | Line 97: | ||
| * Genesis (Watcher of the Skies) | * Genesis (Watcher of the Skies) | ||
| * King Crimson (The Court of the Crimson King) | * King Crimson (The Court of the Crimson King) | ||
| + | |||
| + | ===== Auteurs ===== | ||
| + | * Mihaili Cathalina | ||